BİLGİ ŞİRKETLERİNDE
İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ
Süleyman KURT*
1.BİLGİ ŞİRKETLERİNDE İNSAN KAYNAKLARI
1.BİLGİ ŞİRKETİ KAVRAMI
Bilgi şirketi kavramı, belirli bir şirket veya bir organizasyon modelinden ziyade, bir zihniyet değişimini ve yönetim ve organizasyon açısından yeni bir anlayışı ifade etmektedir. Bilgi şirketi kısaca "entelektüel sermayesini kullanarak değer üreten şirketler" olarak tanımlanmaktadır. Uzmanlar bilgi şirketi olabilmek için kurum kültürünün önemini vurgulayarak ortak bir vizyon, paylaşılan değerler, bilgi üretmeye ve geliştirmeye uygun bir organizasyon yapısının gerekliliğine dikkat çekmektedir. Bilgi şirketleri, öncelikle bilginin ve bu bilgiyi üreten entelektüel sermayenin önemini kavramalıdır. Buna bağlı olarak söz konusu şirketler, mevcut entelektüel sermayelerini doğru biçimde tanımlamalı ve ondan azami derecede istifade etmenin yollarını araştırmalıdır. Ayrıca bilgi şirketleri iletişim imkânlarını en etkili biçimde kullanarak şirket çalışanlarını, müşterilerini, tedarikçilerini, hatta rakiplerini de içine alan yaygın bir bilgi şebekesi oluşturmalı ve geleceğe yönelik olarak değer üretmeye çalışmalıdır. Buna göre bilgi şirketleri ile mal ve hizmet üreten işletmeler arasındaki temek fark somut ve soyut iş üretmek olarak tanımlanabilmektedir.
2.PERSONEL SEÇİMİNDE ARANAN ÖZELLİKLER
Öncelikle, bilgi şirketinin başarısı, büyük ölçüde çalışanlarının verimliliğine ve performansına bağlıdır. Bu sebepten ötürü sektörde başarı ancak, çalışanlarının inisiyatif ve çalışma isteği ile işe kendilerinden bir şeyler katmaları ile mümkündür. Bu da çalışanların fikri gücü kadar gönül gücünü de devreye sokmakla mümkündür. Geleneksel şirket anlayışında personel şirkete hizmet ederken, bilgi şirketi anlayışında şirket personelinin hizmetinde olmalıdır. Şirketin personelin hizmetinde olması demek, şirket yönetiminin istihdam ettiği personele olan bakış açısını değiştirerek, kendi sahasında uzman olan bilgi personelinin verimli bir şekilde çalışabilmeleri için gerekli tüm şartları ve imkânları sağlaması, onlara en iyi kişisel gelişim ve kariyer imkanlarını sunması ile yaptıkları işi en iyi biçimde yapmaları için onları motive etmesi ve cesaretlendirmesidir (Drucker, Peter, Yeni Örgütün Ortaya Çıkışı, BZD Yayıncılık).
Bilgi şirketinde çalışanların bir başka özelliği, çalışma şartları ve biçimi bakımından geleneksel şirketlerdeki çalışanlara oranla daha esnek olmalarıdır. Söz konusu çalışanların büyük bölümü özerk çalışma gruplarında kendi çalışma şartlarını ve biçimini kendileri belirlemekte ve özellikle uzmanlık konularıyla ilgili olarak karar alma noktasında büyük ölçüde özgür bırakılmaktadırlar. Özellikle katma değeri yüksek, güçlendirilmiş çalışanların inisiyatif sahibi olmaları ve karşılaştıkları problemleri mümkün olduğunca üstlerine götürmeden, yerinde çözmeleri beklenmektedir.
Bilgi şirketlerinde çalışanların, organizasyonun bilgi üretim sürecine daha fazla değer katabilmeleri için eğitim seviyesi yüksek, iyi donanımlı, öğrenme isteği, problem çözme kabiliyeti, üretkenlik ve zekâ gibi niteliklere sahip olmaları gerekmektedir.
Ayrıca bilişim şirketlerinde istihdam edilecek olan personelde; İyi seviyede bilgisayar kullanmak, yazılım programları ve unsurları, temel eğitim, matematik, en az bir yabancı dil, çeşitli idari bilgiler, analitik düşünme, problem çözme, güzel konuşma ve anlama gibi liderlik vasıfları aranmaktadır. Takım çalışmasına yatkınlık, yeni fikirler üretebilme kabiliyeti, uyum kabiliyeti, farklı uzmanlıklara bir arada sahip olma ve mesleğine göre değişen teknik bilgiler, bilgi şirketlerinde çalışanlardan beklenen vasıfların başında gelmektedir. Zira, süratle değişen teknolojik gelişmeler karşısında elde edilen bilgi ve becerilerin kısa sürede eskidiği ve geçerliliğini kaybettiği görülmekte, bundan dolayı çalışanların kendilerini sürekli olarak yenilemesi gerekmektedir. Günümüzde çok bilmekten daha önemlisi kişinin kendini güncelleyebilmesidir. Bunun doğal bir sonucu olarak, öğrenme ve kişisel gelişim ömür boyu süren bir faaliyet, bir hayat felsefesi, hatta bir yaşam biçimi haline gelmektedir (Zaim, 2006, 609-618).
3. İŞE ALIM SÜRECİ
Genel olarak bilişim sektörlerinde işe alımlar yıllık planlama dahilinde ve önceden belirlenen pozisyonlar için ilan edilmekte, alımlar yapılan bu planlama dahilinde gerçekleştirilmektedir. Bilgi şirketleri istihdam süreçlerinde personele şirketin mahrem ve hassas bilgileri emanet edileceğinden ötürü dikkatli ve özenli bir seçimin yapılması önem arz etmektedir.
4.BİLGİ ŞİRKETLERİNDE İNSAN KAYNAĞININ ÖNEMİ
Yeni dönemde makine, ekipman ve fiziki koşulların yerini insan ve zihin yoğun bir sürecin alması ile birlikte işletmeler bilişim alanına yatırımlarını artırmış, bir çok insanın yapması gereken iş ve işlemler teknolojik unsurlarca üstlenilmiş, böylelikle daha fazla işi daha ekonomik çözme yoluna gitmişlerdir. Bu süreçte nitelikli insan kaynağı ve iş gücü bant işçiliği karşısında değer kazanarak yeni dönemde insan kaynağının önemini hızla artırmıştır.
5.BİLGİ ŞİRKETLERİNDE İSTİHDAM ŞARTLARI
Genellikle bilgi şirketlerinde istihdam edilmekte olan personele özlük hakları ve maaş düzeyleri açısından tatmin edici şartlar sunulmaktadır. Çalışan ve yönetici düzeyindeki personellere araç temin edilmesi, yüksek maaş düzeyleri ve esnek mesai koşulları, evden çalışma imkanı gibi koşullar sağlanarak, çalışanın iş tatmini sağlaması ve duru bir zihinle düşünme, üretme ve artı değer katma olanağı sağlanmaktadır. Sosyal sigortanın yanı sıra, özel sağlık sigortası, yıllık izinler ve diğer tüm konularda çalışanın şartlarının iyileştirildiği gözlemlenmektedir. Bilgi şirketleri sektörün doğası gereği sendikalaşma ve örgütlü sivil toplum örgütleri ile ilişkili değildirler.
6.BİLGİ TEKNOLOJİLERİ ŞİRKETLERİNDEN ÖRNEKLİKLER
6.1.MİCROSOFT (Kazancı, Ersin / Microsoft İnsan Kaynakları Uzmanı)
Microsoft, Windows, Xbox gibi ürünleriyle tanınan, ABD merkezli büyük yazılım ve bilişim şirketidir.
6.1.1.Kuruluşu ve Gelişimi
Şirket 1975 yılında Amerika Birleşik Devletleri'nin Washington eyaletindeki Seattle kentinde iki üniversite öğrencisi tarafından kurulmuştur. Bu iki girişimcinin vizyonu "her ev ve her masada bir bilgisayar"dı.
Popular Electronics dergisinin 1 Ocak 1975 tarihli sayısında Altair 8800 bilgisayar sisteminin tanıtımını okuduktan birkaç gün sonra Bill Gates bilgisayarın tasarımcısı MITS (Micro Instrumentation and Telemetry Systems) ile temasa geçti. Ekibi ile birlikte Altair 8800 üzerinde çalışan BASIC yazılımlama dili geliştirdiklerini belirtti. Paul Allen MITS'e yazılımın tanıtımını yapmaya gitti. Paul Allen Altair 8800'i daha önce kullanmamış olmasına karşın tanıtımı başarılı oldu. Tanıtımın sonunda MITS Bill Gates ve Paul Allen'dan Altair bilgisayarları için BASIC yazılımlama dilinin telif hakkını satın aldı.
6.1.2. Çalışma Koşulları ve Mesai Anlayışı
Şirkette mesai kavramı yoktur. Esnek çalışma şartları ile çalışmakta olan şirket, personeline aynı zamanda evinden çalışma imkânı da sunmaktadır. Çalışanlara tatmin edici ve adil ücret sağlanmakta, çalışma koşulları çalışanın rahat ve duru bir çalışma, düşünme ve üretmesine imkân sağlayacak şekilde düzenlenmiştir.
6.1.3.İşe Alım Süreci
İşe alım süreci ortalama 5 görüşme şeklide gerçekleşmektedir. Bu görüşmelerden sonra adaylar içerisinde kadroya alımları hususunda olumlu kanaate varılanlar son görüşme olarak ta genel müdür tarafından mülakata alınarak işe alım süreci gerçekleştirilmektedir. Söz konusu bu mülakatların dışında sınav gibi süreçlere tabii tutulmaksızın personel alımları yapılmaktadır.
6.1.4. Özlük Hakları ve Kariyer Planlaması
Personele sağlanan özlük hakları hususunda şirket personelinin yaşam standardını oldukça yüksek tutacak şartlar ve imkanlar sunmaktadır. Tüm personele SSK’nın yanı sıra, özel sağlık sigortası, ikramiye ve her bir personel için bir araç tahsisi gibi özlük hakları sunulmaktadır. Bunun yanı sıra üst ve orta düzey yöneticiler için üst segment araç tahsisi de yapılmaktadır. Ayrıca şirket, her üç yılda bir kariyer planlaması yapmakta, personelin yıl içerisinde talep ettikleri pozisyonları insan kaynaklarına bildirmeleri ve her yıl insan kaynakları birimiyle koordineli olarak ilerledikleri bir süreç izlenmektedir. Buna göre gerçekleştirilen süreç ışığında kariyer planlaması yapılmaktadır.
6.2.TÜRK TELEKOM
6.2.1.Kuruluşu ve Gelişimi
1840 Yılında kurulan Türk Telekom, kurulduğu günden beri sürekli artan ve gelişen potansiyeli ile ülkemizin saygın ve önemli bilişim şirketlerinden biridir. Bu gün yaklaşık olarak 30.000 kişinin istihdam edildiği, Türkiye'nin dört bir yanında dağılmış bayii ağı, binlerce iş ortağı ve hizmet sağlayıcısıyla hem bölgesinde hem de dünyada sayılı sabit telefon operatörleri arasındadır. Sabit, mobil ve internet hizmetlerini bir arada sunabilen Türk Telekom; iletişim, teknoloji ve içeriği birleştiren tam entegre servis sağlayıcı olma yolunda emin adımlarla ilerleyen eşsiz bir şirketler grubu ve bu yaklaşımı, müşteri memnuniyetinin kilit unsuru olarak görüyor. 1840 yılında “Postahane-i Amirane” adıyla kurulan günümüzün Türk Telekom’u, 50 hatlık ilk manuel telefon santralini 1909 yılında İstanbul Büyük Postane binasında kurmuş ve 168 yıldır her dönem, çağının teknolojik gelişmelerine ayak uydurarak bugünkü çağdaş kimliğine kavuşmuş bir şirkettir. (Aydın, Mehmet Erkan / Türk Telekom)
6.2.2. Çalışma Koşulları ve Mesai Anlayışı
Şirketin fiziki çalışma şartları departmanların gerektirdiği özelliklere uygun olarak dizayn edilmiş olup, mesai şartları ülkemizin yasal prosedürüne uygun olarak tayin edilmiştir. Bilişim şirketleri genel olarak free time çalışmakta, sektörün doğası gereği mühendislik hizmetleri veren personeller daha rahat mesai şartlarında çalışmakta ve işin çözümü merkezinde bir anlayışa sahip olunmaktadır.
6.2.3.İşe Alım Süreci
Türk Telekom’da uygulanan işe alım süreci ile, şirketin değerlerine ve kurum kültürüne uygun, pozisyonun gerektirdiği niteliklere sahip, en uygun adayların şirketi bünyesine kazandırması amaçlanmaktadır.
Şirketin işe alımları, yılbaşında belirlenen insan gücü planlaması doğrultusunda yapılmaktadır.
Yeni mühendis alımları yılda 1 defa tüm Türkiye için yılbaşında belirlenen insan gücü planlaması doğrultusunda gerçekleştirilir.
Bu süreçte, genel yetenek, bilgi ve İngilizce sınavlarını başarı ile tamamlayan adaylar, insan kaynakları ve ilgili bölüm yöneticileri tarafından yapılan yetkinlik bazlı mülakatlar değerlendirilir.
Yönetici ve uzman pozisyonları için adaylar, şirketimiz temel yetkinlikleri ve pozisyona özel yetkinlikler bazında insan kaynakları ve ilgili bölüm yöneticileri tarafından yapılan yetkinlik bazlı mülakatlar ile değerlendirilir. Pozisyonun niteliklerine göre adaylara kişilik envanteri uygulanır. (Aydın, Mehmet Erkan / Türk Telekom)
6.2.4. Türk Telekom’da Alt Birimler ve Çalışma Alanları
6.2.4.1.Operasyon
Dünyanın 13. en büyük iletişim altyapısı olan Türk Telekom’un bu güçlü altyapısının yönetildiği bu birimde çalışan mühendisler; Ses ve veri şebekeleri üzerinden sağlanan servisler ile ilgili teknoloji ve ürün araştırması, fizibilite çalışmaları yapıyor.
Gelişen teknoloji ve yeni servisleri destekleyecek sistem, ürün ve teknoloji yatırımlarını planlıyor ve uygulamaya alıyor. İletişimiz altyapısı için iyileştirme ve geliştirme projelerini hayata geçiriyor.
İnsan, bilgi ve finansal kaynakların en etkin şekilde kullanılmasını sağlayacak bilgi teknolojileri yatırımlarını projelendiriyor, iş ve destek servislerini sunuyor.
6.2.4.2.Müşteri İlişkileri
Bu birimde hizmet veren personel, müşterilerin ihtiyaçlarına uygun, hızlı ve tutarlı hizmet sunmak ve “üstün bir müşteri deneyimi” yaratmak amacıyla görev yaparlar. Hedefleri, müşterilerine sunduğu deneyimler ve sağladığı değerlerle güvene dayalı, uzun vadeli ilişkiler oluşturmaktır.
6.2.4.3.Satış
Müşteri yönetiminden sorumlu olan birim, pazar fırsatlarını ve potansiyelini değerlendirip, müşterilerin ihtiyaç ve beklentilerini doğru bir şekilde algılayarak bu ihtiyaçlar doğrultusunda kaliteli ve hızlı çözümler sunmak için çalışıyor.
6.2.4.4.Pazarlama
Ürün yönetiminden sorumlu olan bu birim, pazar dinamiklerini, rekabeti ve değişen müşteri ihtiyaçlarını takip ederek, müşteri memnuniyetini en yüksek seviyede tutacak çeşitlilik ve kalitede ürünleri yaratmak ve yönetmekten sorumludur.
6.2.4.5.Finans
Şirket varlıklarının, alacak ve borçlarının müşteri odaklı bir yaklaşımla yönetilmesi için çalışan bu birim, Türk Telekom’un finansal hizmetlerini yöneterek, şirketin değer yaratma sürecine katkıda bulunuyor.
6.2.4.6.Strateji ve İş Geliştirme
Dinamik, yenilikçi ve hızla gelişen Telekom sektörünün trendlerini takip ve iş fırsatlarını analiz eden birim, şirketin kurumsal ve ürün stratejilerini geliştirmek ve bu stratejilerin kurum içinde yayılmasını ve uygulanmasını sağlamak için çalışıyor.
6.2.4.7.İnsan Kaynakları
Farklı coğrafyalardan gelen, farklı geçmişleri ve uzmanlık alanları olan çalışanların, şirketin ortak dil ve değerlerini paylaşarak uyumlu, mutlu bir iş ortamında çalışmalarını sürdürebilmeleri için her türlü gelişim imkanını ve desteği sağlamak için çalışıyor.
6.2.4.8.Regülâsyon ve Rekabet
Serbestleşen telekomünikasyon sektöründe, Türk Telekom’un rekabet ve uyum stratejilerini, sektörel düzenlemeler çerçevesinde geliştirmek ve yönetmek için çalışıyor.
6.2.4.9.Hukuk
Türk Telekom’un her türlü faaliyetinin ulusal ve uluslar arası düzenleyicisi olan ekibimiz, bu faaliyetlerin rekabet şartlarına ve ticari şartlara uygun olarak yürütülmesinde şirketin birimlerine destek sağlıyor.
6.2.4.10.İç Denetim
Şirket içi ve dışı risklere karşı öneriler geliştirmek üzere tarafsız ve bağımsız denetim faaliyeti yürütüyor ve danışmanlık hizmeti veriyor. (www.turktelekom.com.tr/tt/portal/IK - Erişim: Mart 2011)
KAYNAKLAR:
· Aydın, Mehmet Erkan / Türk Telekom İnsan Kaynakları Müdürü
· Drucker, Peter, Yeni Örgütün Ortaya Çıkışı, BZD Yayıncılık
· http://www.turktelekom.com.tr/tt/portal/IK (Erişim: Mart 2011)
· İnproda İnsan Kaynakları Danışma Ofisi
· Kazancı, Ersin / Microsoft İnsan Kaynakları Uzmanı
· www.microsoft.com (Erişim Mart 2011)
· Zaim, Halil, “Yeni Gelişmeler Işığında Bilgi İşi ve Bilgi İşçisi”, Sosyal Siyaset Konferansları, cilt 49, 2006
*Yalova Üniversitesi İnsan Kaynakları ve Çalışma İlişkileri Yüksek Lisans Ödevi
*Yalova Üniversitesi İnsan Kaynakları ve Çalışma İlişkileri Yüksek Lisans Ödevi
MAYIS - 2011
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder